Brent petrol fiyatları ve dövizdeki değişikliklerle birlikte güncel benzin, motorin ve LPG (akaryakıt) fiyatları gündemdeki yerini koruyor.
Motorinin litre fiyatına gece yarısından itibaren 1 lira 75 kuruş zam yansıtıldı. Zammın ardından motorinin litre fiyatı 50 TL’yi aştı.
17 Haziran 2025 itibarıyla İstanbul, İzmir ve Ankara'da benzin ve motorin fiyatları ne kadar?
İstanbul Avrupa Yakası:
- Benzin: 48.44 TL
- Motorin: 49.51 TL
- LPG: 25.09 TL
İstanbul Anadolu Yakası:
- Benzin: 48.29 TL
- Motorin: 49.39 TL
- LPG: 24.49 TL
Ankara:
- Benzin: 49.10 TL
- Motorin: 50.36 TL
- LPG: 24.99 TL
İzmir:
- Benzin: 49.44 TL
- Motorin: 50.70 TL
- LPG: 24.94 TL
Akaryakıt fiyatları nasıl hesaplanıyor?
Türkiye’de akaryakıt fiyatları, Akdeniz piyasasında yayınlanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve döviz kuruna göre hesaplanıyor. Elde edilen gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV ve EPDK payı ekleniyor. Bu tutara KDV de ilave edilerek nihai pompa satış fiyatı belirleniyor.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Çevre, Maden ve İmar kanunlarında yapılacak düzenlemelerle, güneş ve rüzgarda mevcut 36 GW olan kurulu gücün, 2035 yılına kadar 120 GW’ye çıkarılması için yapılması gereken 80 milyar dolarlık yatırımın hızlandırılması amaçlanıyor. Ayrıca 48 ayı bulan izin süreçleri de 18 aya kadar düşürülecek.
2022 yılında ilan edilen Türkiye Ulusal Enerji Planı’nda, mevcut durumda yüzde 45 olan yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretimi oranının 2035 yılı itibarıyla yüzde 65 seviyesine çıkarılması hedefi için Yenilenebilir Enerji Kanunu’nda yeni düzenlemeler yapılacak.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Çevre, Maden ve İmar kanunlarında yapılacak düzenlemelerle, güneş ve rüzgarda mevcut 36 GW olan kurulu gücü, 2035 yılına kadar 120 GW’ye çıkarmak için yapılması gereken 80 milyar dolarlık yatırım hızlandırılacak. Güneş ve rüzgar santrallarının 120 GW kurulu güce çıkmasının, enerji ithalatını, yıllık yaklaşık 20 milyar dolar azaltması bekleniyor.
Yenilenebilir enerji ve maden alanlarında planlanan ve bekleyen yatırımları hızlandıracak düzenlemeler içeren ve AK Partili 115 milletvekilinin imzasını taşıyan kanun teklifi TBMM’ye sunuldu. 48 ayı bulabilen izin süreçlerini 18 aya kadar düşürebilecek düzenlemelerle, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), orman ve imar izinleri gibi uzun ve karmaşık bürokratik işlemlerin daha kısa sürede tamamlanmasını sağlayacak yeni bir mekanizma devreye girecek.
Teklife göre arama faaliyetlerinin daha nitelikli yöntemlerle yapılması teşvik edilecek, işletme aşamasında yatırımcı tarafından verilen taahhütlerin gerçekleştirilmesine yönelik ilave tedbirler alınacak, kurumlar arası ihtilaf halinde stratejik veya kritik madenlere ilişkin izinler, Cumhurbaşkanı yardımcısı başkanlığında ve ilgili bakanların katılımı ile teşekkül eden Kurul tarafından verilecek.
Kanunla stratejik ve kritik madenlere ilişkin acele kamulaştırma imkanı ve stoklama yükümlülüğü, maden arama ruhsatı düzenlenebilmesi için yatırım teminatı şartı getirilecek. Arama ruhsatı döneminde taahhüt edilen yatırımın gerçekleştirilememesi halinde teminat irat kaydedilecek ve asgari arama faaliyetlerinin yürütülmemesi halinde ruhsat iptali yaptırımı olacak.
Yenilenebilir kaynaklı enerji yatırımlarını desteklemek amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine yönelik uygulanan izin, kira ve irtifak işlemlerindeki yüzde 85 indirimin süresi işletmeye girecek tesisler için 31 Aralık 2025’ten 31 Aralık 2030’a kadar 5 yıl süreyle uzatılacak.
Bu çerçevede 31 Aralık 2030’a kadar işletmeye girecek yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin izin, kira ve irtifak işlemlerinde yüzde 85 indirim uygulanacak. Orman vasıflı taşınmazlarda rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulabilmesine yönelik izin başvuruları, 60 gün içerisinde sonuçlandırılacak ve tesislerinin kurulabilmesine ilişkin izin süreçlerinde düzenlemelere gidilecek.
Proje ve etüt aşamasındaki ölçüm ve sondaj faaliyetleri için ilgili projenin ön lisans veya üretim lisansı alması şartı aranmaksızın izin verilebilecek. Ancak ön lisans kapsamında izin verilen bir saha içerisinde, izne konu projeye yönelik yapılan ölçüm ve sondaj faaliyetleri için ayrıca izin aranmayacak. İmar Kanunu'nun 4 üncü maddesindeki "istisnalar" saklı kalmak şartıyla ön lisans veya üretim lisansı bulunan rüzgar veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesislerinin imar planları, parselasyon planları ve bunların değişiklikleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca da onaylanabilecek. Onaylanan imar planları ve parselasyon planları, onay tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Onaylı planlar, Bakanlık internet sitesinde 15 gün süreyle ilan edilecek, itiraz olmaması halinde ilan süresinin sonunda kesinleşecek.
Elektrik Piyasası Kanunu’ndaki değişiklikle enerji ithalatının azaltılması, cari açığın düşürülmesi ve enerji arz güvenliğinin tahkimi açısından yerli kaynakların enerji üretiminde kullanımının desteklenerek kapasite kullanım oranlarının yükseltilmesi ve yerli kaynaklara dayalı üretimin artırılması için izin, kira ve irtifak işlemlerinde uygulanan indirimlerin süresi 5 yıl daha uzatılacak.
Teklifle, maden yeri ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında indirim yapılacak. Tahsil edilecek işletme ruhsatı bedelinde yapılan indirimin genel bütçe gelirlerinde sebep olacağı azalmayı telafi etmek amacıyla ruhsat bedellerinin genel bütçeye gelir kaydedilecek payı yüzde 50’den yüzde 70’e çıkarılacak.
Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine Orman Kanunu hükümlerine göre Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün talebi üzerine 3 ay içinde 24 ay süreyle bedelsiz izin verilecek. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce talep edilmesi halinde izin süresi 12 ay uzatılacak.
ÇED işlemleri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülecek. Çevresel etki değerlendirmesi sürecinde ilgili kurumlar görüşlerini en geç 3 ay içinde verecek. Kurumların ilave süre talep etmeleri halinde en fazla bir ay ek süre verilecek.
İdari para cezasının uygulanmasından başlamak üzere, geriye doğru 3 yıllık dönemlerde yaptığı toplam üretim miktarı projede beyan edilen yıllık üretim miktarının yüzde 30’undan daha az olması durumunda ruhsat sahiplerine verilen 77 bin 632 Türk Lirası idari para cezasını içeren hüküm ile 5 yıl içerisinde 2 defa idari para cezası uygulanması halinde ruhsat iptal edilmesine ilişkin hükümler ise kaldırılacak.
Arz kesintisi veya yüksek fiyat artışı halinde ciddi ekonomik sorunlar veya güvenlik zafiyeti doğabilecek, sanayi üretiminin temel girdilerinden ve yüksek arz riski taşıyan madenler “kritik maden” olarak isimlendirilecek.
Ulusal güvenlik ve ekonomik refah için yüksek öneme sahip ve iç veya dış etkenler nedeniyle arzı kısıtlanabilecek madenler ise stratejik maden olarak nitelendirilecek.
Yatırım programının 2 yıl üst üste yüzde 50’nin altında gerçekleştirilmesi durumunda verilen teminat irat kaydedilecek ve ruhsat iptal edilecek. Arama faaliyetleri sonucunda işletilebilir rezerv bulunmadığının Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Koduna göre raporlanması ve talep edilmesi halinde arama ruhsat bedelleri ile ihale bedeli ruhsat sahibine iade edilecek.
Altın, kömür, bakır, krom, bor dahil 60’a yakın madende ciddi rezervleri sahip olmasına rağmen, maden kaynaklı dış ticaret açığını yaklaşık 60 milyar dolara yükselten Türkiye, 2024 yılında yaklaşık 6.3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Türkiye’nin elektrik üretiminde toplam kurulu gücü 115.9 GW
Yenilebilir enerji kaynaklarının toplam kurulu gücü 69.1 GW (yüzde 60)
Güneş kaynaklı santrallerin toplam kurulu gücü 19.8 GW
Rüzgar kaynaklı santrallerin toplam kurulu gücü 12.8 GW
Türkiye’nin elektrik üretiminde toplam kurulu gücü 119.2 GW
Yenilebilir enerji kaynaklarının toplam kurulu gücü 72.1 GW
Rüzgar kaynaklı santrallerin toplam kurulu gücü 13.4 GW
Güneş kaynaklı santrallerin toplam kurulu gücü 22.5 GW
Toplam santral sayısı 36 bin
Kanun sayesinde yapılacak düzenlemeler sonucunda, yıllık yaklaşık 6.3 milyar dolar olan maden ihracatının, 2026’da 10 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor.
Ayrıca 60 milyar doları bulan maden kaynaklı ithalatı, talep artışına rağmen, 2026 yılında yüzde 10 oranında azaltacağı öngörülüyor.
Kanunla madencilik sektörünün gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payının yüzde 1.2’den, 2028 yılına kadar yüzde 2’nin üzerine (gelişmiş ülkelerde yüzde 5 ile yüzde 8 arasında) çıkacağı da hesaplanıyor
2025 yılında, sadece kamu, madencilik dahil olmak üzere enerji sektörüne toplam 260 milyar lira yatırım yapacak.
Doğal gaz, petrol arama ve üretim faaliyetlerine 140.7 milyar lira, doğal gaz depolama ve iletim altyapısına 45.8 milyar lira, elektrik iletim altyapısına 42 milyar lira, elektrik üretim santralleri kapasite artışı, rehabilitasyonu ve altyapısına 9.5 milyar lira ve diğer yatırımlar için 21 milyar lira yatırım yapılacak.
Güneşli ve rüzgârlı olmayan dönemlerde bu kaynaklardan, kurak dönemlerde ise hidrolik kaynaklardan elektrik üretilememesi ve bunun iletim hatlarına zarar vermesi “yerli kömür” yatırımlarının artırılmasını da zorunlu kılıyor.
2024 yılındaki elektrik üretiminin yaklaşık 47.3 TWh’si (yüzde 14’ü) yerli kömür santrallerinden elde edildi. Bu sayede 9 milyar metreküp doğal gaz ithalatının önüne geçildi ve yaklaşık 3.5 milyar dolarlık dış ticaret açığı önlendi.
Kanunla 22 milyar tonluk kömür rezervi harekete geçirilecek, kömürün kalitesini iyileştiren, kükürt ve kül oranını düşüren, kalorisini artıran ve teknolojik iyileştirmelerle kömürden gaz elde etme gibi yatırımlara ağırlık verilecek.
2024 yılında 349 TWh elektrik üretiminin 159.4 TWh’ı yenilenebilir (%45) kaynaklardan üretildi.
Bu sayede yaklaşık 32 milyar metreküp doğal gaz ithalatının önüne geçildi. Bu sayede yaklaşık 12 milyar dolarlık dış ticaret açığı önlendi.
Aynı üretim ithal kömürle karşılanmış olsaydı, 7.7 milyar dolarlık, yaklaşık 68.5 milyon ton kömür ithal edilmiş olacaktı. 2035’te elektrik talebi 510 TWh’ye çıkacak
2024 yılında elektrik talebi yaklaşık 349 TWh seviyesinde gerçekleşti.
Yapılan hesaplamalar 2010 yılında yaklaşık 211 TWh olan elektrik tüketiminin, 2035 yılında 510 TWh’ye çıkacağını gösteriyor.
Özetle
- Motorinin litre fiyatına 1,75 TL zam geldi ve 50 TL'yi aştı.
- İstanbul, Ankara ve İzmir'deki güncel benzin, motorin ve LPG fiyatları açıklandı.
- Yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandırılması hedefleniyor.
- Maden arama ve işletme süreçlerinde yeni düzenlemeler yapılacak.
- 2025'te kamu, enerji sektörüne 260 milyar TL yatırım yapacak.
Yorumlar (0)
Yorum Yap